- De Amerikaanse senator Bernie Sanders maakt zich er zorgen over dat werkgevers dankzij kunstmatige intelligentie personeel zullen ontslaan.
- Omdat de arbeidsproductiviteit dankzij de techniek toeneemt, vindt Sanders het tijd voor een 32-urige werkweek. “Werknemers mogen ervan profiteren.”
- Sanders deed deze uitspraken woensdagavond tijdens een lezing in de Utrechtse schouwburg Tivoli Vredenburg.
- Lees ook: Joe Biden start verkiezingscampagne: rijken moeten meer belasting betalen
De linkse Amerikaanse politicus Sanders kreeg begin dit jaar in eigen land kritiek te verduren, omdat sommige tickets voor een van zijn kritische lezingen over kapitalisme in Washington D.C. wel 95 dollar kostten. Niets vergeleken met de 500 euro die bezoekers neertelden voor VIP-tickets voor ex-president Barack Obama in de Ziggo Dome, maar die positioneert zichzelf dan weer niet – zoals Sanders – als socialist.
Sanders lijkt ervan geleerd te hebben; in Tivoli Vredenburg, waar hij woensdagavond optrad, kost een ticket 12,50 euro. Het evenement, dat werd georganiseerd door GroenLinks-PvdA, raakte dan ook vrijwel direct uitverkocht. Ook al is Sanders inmiddels 82 jaar oud, de zaal zit woensdagavond vol met voornamelijk twintigers en dertigers.
Gek is dat allerminst; Sanders is door zijn progressieve en economisch-linkse standpunten al jarenlang populair onder jongeren. Hij schopte het in zijn land tweemaal bijna tot presidentskandidaat voor de Democraten, zorgde ervoor dat die partij een stevige ruk naar links maakte en inspireerde een jonge generatie Amerikaanse politici, onder wie Alexandria Ocasio-Cortez en Ilhan Omar.
Zich een derde maal als presidentskandidaat voor de democraten opwerpen, daar past de Amerikaan voor, zo zei hij afgelopen zondag al in tv-programma Buitenhof. “Joe Biden stelt zich kandidaat voor het presidentschap”, zei hij, “niet Bernie Sanders”.
In plaats van nog eens voor het presidentschap te gaan, schreef Sanders een boek, It is OK to be angry at capitalism. Om dat boek - en vooral: zijn gedachtegoed - te promoten, reist de hoogbejaarde senator nu de wereld rond. Worden de meeste mensen conservatiever als ze ouder worden, zo niet Sanders. De progressieve senator wordt naar eigen zeggen alleen maar bozer.
Over de mondiale concentratie van rijkdom, bijvoorbeeld. "Nooit eerder in de wereldgeschiedenis bezaten zo weinigen zoveel rijkdom, terwijl het inkomen van zoveel mensen erop achteruit ging”, zegt Sanders erover, met een boze, strijdbare blik in zijn ogen. “In de VS bezitten drie mensen meer dan de onderste helft van de bevolking.”
Sanders: 'Ook personeel moet profiteren van AI'
Sanders maakt zich zorgen over de gevolgen die kunstmatige intelligentie op de arbeidsmarkt kan hebben. Over de techniek an sich is de progressieve senator best te spreken, zegt hij: “Als het in een ziekenhuis wordt gebruikt om ziektes op te speuren is dat goed. Als werknemers daarentegen door robots worden vervangen en op straat worden gegooid, is dat iets slechts.”
Sanders hoopt dan ook dat niet alleen werkgevers zullen profiteren van de “tech-explosie” van AI. Omdat de productiviteit per werknemer dankzij de techniek weleens kan toenemen, probeert hij zijn thuisland de VS te enthousiasmeren voor een 32-urige werkweek. “Als werknemers productiever worden, moeten ze daar ook van profiteren, niet alleen de ceo’s."
Van de ceo’s van grote oliebedrijven laat Sanders in Utrecht weinig heel, wat hem veel applaus oplevert. De Amerikaan wijst erop dat ceo’s in deze branche er al vele decennia geleden al voor zijn gewaarschuwd dat de CO2 die hun branche uitstoot bijdraagt aan de opwarming van de aarde. “Ze kenden de waarheid, maar logen erover”, zegt Sanders, een wijds gebaar met zijn armen makend. Deze bedrijven zouden volgens hem dan ook best aansprakelijk gesteld kunnen worden. “De mensen aan de top zijn geen aardige jongens.”
Sanders trekt een parallel met hoe ceo’s van tabaksfabrikanten omgingen met de waarheid toen hijzelf nog jong was. Zij moesten indertijd voor het Amerikaanse Congres getuigen over het kankerverwekkende gehalte van sigaretten. Ook in deze branche hadden wetenschappers de directeuren hier al van op de hoogte gebracht, stelt Sanders. “Toch zeiden ze: nee, wetenschappers hebben ons daar nooit over ingelicht. Ze logen.”
Opkomst van rechtspopulisme
Toch stemmen veel werkende mensen de laatste jaren niet volmondig voor linkse politici, maar ontstond er mondiaal juist een opmars van rechtpopulisten. In de VS gebeurde het met Donald Trump, Sanders aartsrivaal, wiens naam hij in Utrecht niet wil uitspreken. Trump "werkt dag in dag uit om de fundering van de Amerikaanse democratie te ondermijnen en het vertrouwen van mensen in democratie te laten wegebben", vindt Sanders.
Toch begrijpt de senator wel waarom veel kiezers de laatste jaren voor figuren zoals Trump vielen. Dat komt volgens hem door de sterk toegenomen economische ongelijkheid, die zich in de VS bijvoorbeeld uit in het feit dat lang niet iedereen in zijn of haar gezondheidszorg kan voorzien. Dit maakt burgers wanhopig en het levert ze stress op, meent Sanders. "Mensen kijken dan naar Washington en zeggen: wat hebben jullie voor mij gedaan?"
De manier om afgehaakte kiezers weer te mobiliseren, is volgens Sanders om samen te komen "rondom een agenda die werkt voor werkende mensen". Want Amerikanen mogen volgens de politicus dan van mening verschillen over culturele kwesties zoals wapenbezit en abortus, "niemand vindt het logisch dat het minimumloon 7 dollar en 25 cent is."
Over de jonge generatie laat Sanders zich hoopvol uit in Utrecht. Jongeren zijn volgens hem "veel meer dan in het verleden bezig met klimaat-, economische en sociale gerechtigheid. Wereldwijd is de energie in het activisme dan ook afkomstig van de jongeren."
